«دروغ و اراده آزاد»، دو رساله مستقل از سم هریس ( -۱۹۶۷)، نورولوژیست امریکایی و نویسنده هوادار شکاکیت علمی است.
در بخشی از رساله «دروغ» میخوانیم:
«فرصت برای فریب دادن دیگران همیشه وجود دارد و همیشه هم وسوسه انگیز است. شمار اندکی از ما قاتل یا دزد هستیم، اما همهمان دروغ میگوییم. بیشتر رذایل شخصی و اجتماعی مستلزم دروغ گفتن است: خیانتهای زناشویی، کلاهبرداریهای مالی، فساد دولتی و حتی قتل و نسل کشی».
هریس در رساله «دروغ» میگوید ما میتوانیم با یک راهکار ساده از بسیاری از مسائل و مشکلات پیچیده در زندگیمان و در جامعه اجتناب کنیم: در شرایطی که همه دروغ میگویند ما راستش را بگوییم.
سام هریس در این جستار عمیق نشان میدهد که شهامت صادق بودن و گفتن حقیقت چه مزایایی دارد.
اما در جستار «اراده آزاد» میخوانیم:
«باور به اراده آزاد زیربنای همه چیزهایی است که برای انسانها ارزشمند است. بدون باور به اینکه فرد واقعاً منشا اصلی افکار و رفتارهایش است، تصور حقوق، سیاست، دین، سیاستهای اجتماعی، روابط صمیمی و اخلاقیات و احساساتی همچون پشیمانی از رفتارهای نادرست یا خوشحالی از دستاوردهای شخصی بسیار سخت میشود. اما شواهدی وجود دارد که نشان میدهد آزادی اراده فقط یک توهم است».
هریس در «اراده آزاد» این بحث را مطرح میکند که باور به توهم بودن اراده آزاد به معنای تضعیف پایههای اخلاقیات یا از بین رفتن اهمیت آزادیهای سیاسی یا اجتماعی ما نیست، بلکه میتواند و باید شیوه تفکر ما را درباره برخی از مهمترین مسائل زندگیمان تغییر دهد.