علم‌النفس شامل مجموعه‌اي از مسائل است كه محور آن‌ها «نفس» بوده و پيرامون مسائل كلي نفس، احكام و آثار آن سخن مي‌گويد. اين شناخت مي‌تواند از راه‌هاي گوناگوني همچون روش تجربي، نقلي يا عقلي حاصل شود. شناخت نفس به روش عقلي (فلسفي) را در اصطلاح مي‌توان علم‌النفس ناميد. بنابراين، در توضيح علم‌النفس مي‌توان گفت علمي است كه از وجود نفس و اقسام نفس و قواي ظاهري و باطني و بقا و يا فناي نفس پس از مرگ و حدوث و قدم نفس و معاد جسماني و احكام مربوط به آن بحث مي‌كند.
